Schilderijen

Er zijn vele factoren die de kwaliteit van een schilderij kunnen beïnvloeden. Schilderijen kunnen door de jaren heen ernstig vervuild of beschadigd raken. Ze krijgen te maken met de inwerking van licht, vocht en temperatuur verschillen. Ze hangen in ruimtes waar gekookt of gerookt wordt of waar veel stof neerslaat. Dit zorgt ervoor dat er een doffe waas over het schilderij komt. Schilderijen kunnen ook te maken hebben met vergeelde en verouderde vernislagen, met calamiteiten zoals brand- en waterschade of ongelukken tijdens transport en verhuizingen.


Hieronder zijn een aantal voorbeelden met foto's ter verduidelijking. 

Restauratie portret Lodewijk van Nassau - van Dillenburg (rond 1600), toegeschreven aan M. van Mierevelt

Er waren een aantal beschadigingen in de picturale laag, vele oude restauraties en retouches waren te zien met het blote oog en de achtergrond was voor een groot deel overschilderd.
Ook was er de aanwezigheid van een erg vergeelde en verdonkerde vernis, welke na verwijdering weer leven toonde op de blossen van Lodewijk. 
Voor de opbouw werd er eerst een retoucheervernislaag aangebracht en vervolgens werden de lacunes gevuld en geëgaliseerd met de rest van het oppervlak, welke daarna werden ontstoort door te retoucheren. 
Het werk is afgewerkt met een ei-glanzende vernislaag en een prachtige zwarte ebbenhouten lijst. 


Maritiem, ongesigneerd, 20ste eeuw

Dit schilderij met een maritieme scène had voordat het bij de huidige eigenaar kwam jaren gehangen in een café. 
In dit café werd er vroeger uiteraard graag een sigaretje of sigaar opgestoken wat resulteerde tot deze gele aanslag. 

Allereerst is de vervuiling (nicotine) van het oppervlak ontdaan en vervolgens was er een vergeelde vernislaag verwijderd. 

Nadat het doek ook aan de achterzijde goed droog gereinigd was is het door middel van vocht gerelaxeerd onder verzwaring om te zorgen dat alle deformaties gevlakt zouden worden. 

Voorzien van een nieuw spieraam is het doek weer opgespannen en kan het weer heel wat jaren mee! 


Vernisafname van landschap (rond 1900), Henri Edmond Cross

Een vergeelde vernislaag kan een storende factor zijn voor het totaalbeeld van het schilderij.

Na een vernisafname is er meer diepgang in het schilderij. De kleuren van het schilderij zijn helder en fris, zoals de kunstenaar het ooit had bedoeld. Door een aantal verschillende testen te nemen kom ik achter de juiste manier om de vernislaag te verwijderen.  

Nadat de vernislaag verwijderd is, zal er een nieuwe en beschermende vernis aangebracht worden.

Op de foto is het verschil te zien tussen voor en na een vernisverwijdering. 

Vernis verwijderen schilderij Waalwijk

Boerderijlandschap, ongesigneerd (vroeg 20ste eeuw)

De eigenaar van dit landschapje kwam naar me toe omdat het al heel lang bij hem thuis aan de muur hing maar er wel het een en ander aan moest gebeuren. 

Er was door een amateur behoorlijk wat overgeschilderd omdat de verf compleet los bladderde en met name in de wolkenpartijen. Dit houdt helaas niet het proces van afbladderen tegen en het afbladderen ging gewoon door.  
Ook was er een winkelhaak (scheur) in gekomen en gaf het geheel een erg donker beeld. 

Allereerst is het doek gereinigd en zijn meerdere vernislagen verwijderd, daarna zijn alle retouches (zeg gerust overschilderingen) aangepakt. De scheur is aan de achterzijde hersteld en alle losliggende verf is gestabiliseerd. Het doek was zo broos, dun en zuur dat ervoor is gekozen om  het doek te verstevigen met een ander stuk doek (bedoeken). 

Weer terug opgespannen op het oude spieraam en alle lacunes opgevuld en geëgaliseerd, welke vervolgens op kleur zijn gemaakt met het origineel zodat alle storende plekken ontstoort zouden zijn, is het doek afgewerkt met een zijdeglanzende, beschermende vernislaag. 


Maria, Jozef en baby Jezus, ongesigneerd.

Dit doek kwam binnen en diegene wou alleen graag de beschadigingen geretoucheerd hebben.

 

Beschadigingen aan het doek of paneel in de vorm van scheuren en krassen of misschien wel een oude restauratie die tijdens de vernisafname weer zichtbaar is geworden, kunnen door het aanbrengen van retouches zo goed als onzichtbaar gemaakt worden.  

Op de foto 's ziet u het resultaat na het egaliseren van de oude lacunes en het retoucheren van de beschadigde plekken. 


Detail van schilderij, toegeschreven aan David Vinckboons (rond 1600)

Tijdens een vernisafname worden vaak de oudere retouches van vorige restauraties mee genomen. In sommige gevallen komt het voor dat er meer is overgeschilderd dan dat nodig was en dan is het een aangename verrassing dat bepaalde kenmerken van de kunstenaar weer terug komen. 

Daar was zeker sprake van met dit schilderij, zo ziet u hieronder op de foto dat de jongeheer niet op een zwart paard stapt, maar op een ezel. Geen blauwe broek en rood bovenstuk, maar een beige broek en blauw bovenstuk. Tevens lopen er in de verte twee mensen die voorheen niet zichtbaar waren én laten we de wolkenpartij zeker niet vergeten.... wat een verschil!

Het kwam vroeger vaak voor dat schilders meer kunstenaar dan restaurator waren.  Hierdoor brachten ze vaak, zonder enige terughoudendheid, hun eigen inzichten in het te herstellen kunstwerk.